This post is also available in:
English 
ไทย
ใบตราส่งสินค้าทางทะเล (Bill Of Loading) มีความจำเป็นอย่างยิ่งในทางการค้าระหว่างประเทศ เพื่อความเข้าใจที่ง่ายขึ้น เราจะอธิบายบทสรุปและบทบาทของใบตราส่งสินค้าทางทะเลด้วยโครงร่างก่อนและทำความเข้าใจรายละเอียดภายหลัง
Contents
วิดีโอต่าง ๆ เกี่ยวกับ B/L – YouTube
คำอธิบายง่าย ๆ เกี่ยวกับหน้าที่และขั้นตอนการออก B/L ที่ใช้ในการขนส่งสินค้า สำหรับมือใหม่!
ประเภทของ B/L ความแตกต่างระหว่าง Original B/L, Surrendered B/L, Waybill
ใบตราส่งสินค้าทางทะเล คืออะไร
ใบตราส่งสินค้าทางทะเล คือ เอกสารในการรับสินค้าและแลกเปลี่ยนสินค้า การออกใบตราส่งสินค้าทางทะเลนั้น เป็นหลักฐานสัญญาของบริษัทเรือที่จะขนส่งสินค้าทางเรือของประเทศส่งออกไปยังท่าเรือปลาย ถ้าหากไม่มีใบตราส่งสินค้า ทางผู้นำเข้าจะไม่สามารถรับสินค้าที่ท่าเรือได้และสามารถนำไปสู่ปัญหาที่ร้ายแรงได้เช่นกัน
ใบตราส่งสินค้าทางทะเล จะถูกส่งไปยังผู้ขาย (ผู้ส่งออก) หลังจากที่ถูกออกโดยบริษัทเรือ ในทางการค้าระหว่างประเทศ ใบตราส่งสินค้าทางทะเลจะถูกใช้ประโยชน์สำหรับการแลกเปลี่ยนสินค้า
ยกตัวอย่างเช่น ถ้าทางผู้ซื้อ (ผู้นำเข้า) ไม่ได้ทำการจ่ายค่าสินค้า แม้ว่าสินค้ามาถึงท่าเรือปลายทางแล้วก็ตาม ทางผู้ส่งออก (ผู้ขาย) สามารถป้องกันความเสี่ยงในการเก็บเงินโดยการระงับใบตราส่งสินค้าทางทะเลได้
ในทางตรงกันข้ามกัน มีกรณีที่ใบตราส่งสินค้าทางทะเลไม่ได้ส่งมาจากผู้ขาย (ผู้ส่งออก) แม้ว่าทางผู้นำเข้า (ผู้ขาย) จะจ่ายเงินค่าสินค้าแล้วก็ตาม ซึ่ง L/C (Letter of Credit) จะถูกนำมาใช้เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหานี้ ส่วนรายละเอียดเกี่ยวกับ L/C จะอธิบายในคอลัมน์อื่น แต่การใช้ L/C สามารถใช้ได้ทั้งผู้ส่งออก (ผู้ขาย) และผู้นำเข้า (ผู้ซื้อ) ในการหลีกเลี่ยงความเสี่ยงในการติดต่อธุรกิจระหว่างประเทศ
***อธิบายได้ดังรูปภาพต่อไปนี้
หน้าที่และประเภทของใบตราส่งสินค้าทางทะเล
ต้นฉบับใบตราส่งสินค้าทางทะเล หรือ BILL OF LADING
โดยปกติแล้ว ใบตราส่งสินค้าทางทะเล จะถูกใช้ในการซื้อขายระหว่างผู้ขายและผู้ซื้อ ถ้าผู้ซื้อได้รับต้นฉบับของใบตราส่งสินค้าทางทะเล จะสามารถนำสินค้าออกจากท่าเรือได้
ใบตราส่งสินค้าทางทะเลมี 3 ใบ เหตุผลที่มี 3 ใบ เพื่อป้องกันการสูญหาย ใบตราส่งสินค้าทางทะเลจะถูกส่งจากผู้ส่งออกไปหาลูกค้าโดยบริการขนส่งทางอากาศ เช่น DHL หรือ FEDEX
แทนที่จะส่งต้นฉบับของ B/L ครั้งละ 3 ฉบับในเวลาเดียวกัน สามารถป้องกันความเสี่ยงจากการสูญหายของ B/L โดยการส่งอย่างแบ่งแยกเป็นสองและสามเที่ยวบิน แต่ยังไม่เคยมีบริษัทไหนแยกออกเป็น 3 ครั้ง เพียงเพื่อป้องกันความเสี่ยงนั้น
Surrendered B/L คืออะไร
หมายถึง การเก็บรวบรวม B/L ที่ด้านต้นทาง(ด้านผู้ส่งออก) โดยปกติแล้ว B/L (ต้นฉบับ) จะถูกรวบรวมที่ปลายทาง(ฝั่งผู้นำเข้า) ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้นผู้ซื้อ(ผู้นำเข้า) ไม่สามารถนำสินค้าออกจากท่าเรือได้เว้นแต่ต้นฉบับขาเข้าจะมาถึง
อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่จุดหมายปลายทางใกล้เคียงกับต้นทาง (เช่น จากกรุงเทพฯถึงโฮจิมินห์) หรือถ้าเราใช้เรือเร็วไปยังจุดหมายปลายทาง บ่อยครั้งที่สินค้ามาถึงท่าเทียบเรือก่อนที่ B/L จะมาถึง ซึ่งการใช้ Surrendered B/L ก็จะสะดวกและลดเวลาได้เป็นอย่างมาก
ในกรณีนี้ ผู้ส่งออกจะขอให้บริษัทขนส่งทำการส่งมอบและจ่ายค่า surrender แก่บริษัทจัดส่ง
ในประเทศไทยต้นทุน surrender อยู่ที่ 1,300 – 1,500 บาทต่อบาร์เรล ผู้ส่งสินค้าจะต้องนำต้นฉบับที่ได้จากผู้รับขนส่งที่ต้นทาง ประทับตราและเซ็นต์กำกับที่ด้านหลังของ ORIGINAL BILL OF LADING แล้วจึงส่งกลับคืนไปให้ผู้รับขนส่ง ซึ่งทางผู้รับขนส่งเมื่อได้รับแจ้งว่ามีการทำ SURRENDERED B/L แล้ว ก็จะทำการปล่อยสินค้าที่ปลายทางโดยใช้สำเนา BILL OF LADING
ในกรณีที่ผู้ส่งออกไม่ได้ส่งต้นฉบับ B/L ให้กับผู้นำเข้า หลังจากที่ผู้ขาย (ผู้ส่งออก) ยืนยันการชำระเงิน พวกเขาจะขอ surrender B/L ให้ส่งไปยังบริษัทจัดส่งและสำเนา Surrendered B/L เหตุผลที่ผู้ส่งออกต้องจ่ายค่าธรรมเนียม Surrendered B/L ให้แก่บริษัทจัดส่งสินค้า เพราะต้องการหลีกเลี่ยงปัญหาเกี่ยวกับการเรียกเก็บค่าธรรมเนียมจากผู้นำเข้า
Sea Waybill คืออะไร
Sea Waybill จะไม่สามารถโอนกรรมสิทธิ์สินค้าให้กับผู้อื่นได้ เพราะไม่ใช่เอกสารสิทธิ์ ผู้รับใบตราส่งจึงไม่จำเป็นต้องนำต้นฉบับ SEA WAYBILL มามอบให้กับผู้รับขนส่งที่ปลายทางเพื่อรับสินค้าแต่อย่างใด เพียงแต่ต้องพิสูจน์ว่าตนเป็นผู้รับสินค้ากับบริษัทขนส่งก็เพียงพอแล้ว
เมื่อเทียบกับ Original B/L และ surrendered B/L แล้ว ประโยชน์ที่จะได้รับเมื่อนำส่งสินค้าทางทะเลคือความรวดเร็วในการนำสินค้าออก แต่ด้านผู้ส่งออกจะเสี่ยงต่อการเก็บเงิน ดังนั้น Sea waybill จึงเหมาะกับการใช้ L/C (Letter of Credit)
ดังนั้น Sea Waybill จะถูกใช้เมื่อผู้ส่งออกและผู้นำเข้า ทำการค้าขายมาเป็นเวลานานและเกิดการเชื่อใจซึ่งกันและกัน หรือได้รับความเชื่อมั่นระหว่างบริษัท ในบางกรณี ลูกค้า (ผู้ส่งออก) อาจจะขอ Sea Waybill แต่เราจะต้องอธิบายคุณลักษณะของ Sea Waybill ก่อนด้วย
สรุป
เราได้ทำการอธิบายโครงร่างพื้นฐานเกี่ยวกับ B/L ถ้าคุณเพิ่งเริ่มเรียนรู้งานเกี่ยวกับโลจิสติกส์ นี่เป็นเงื่อนไขขั้นต่ำที่คุณต้องเข้าใจก่อน
